_{تالیف: دکتر سلطانی نژاد}

"بنام خداوند بزرگ"

ردپای اکولوژیکی انسان در مصرف آب:

هر فرد چه مقدار آب استفاده می کند؟

برای پاسخ دادن به این سئوال، خیلی ساده است که به مصرف آب روزانه یا ماهانه خانواده خود توجه کنیم.

بعنوان مثال: خانواده شما در ماه گذشته چند لیتر آب استفاده کرده اند، قیمت آب مصرفی چقدر بوده است، و مثلاً خود شما بصورت انفرادی چند لیتر آب استفاده کرده اید.

 

 

 

بنام خداوند بزرگ"

ردپای اکولوژیکی انسان در مصرف آب:

هر فرد چه مقدار آب استفاده می کند؟

برای پاسخ دادن به این سئوال، خیلی ساده است که به مصرف آب روزانه یا ماهانه خانواده خود توجه کنیم.

بعنوان مثال: خانواده شما در ماه گذشته چند لیتر آب استفاده کرده اند، قیمت آب مصرفی چقدر بوده است، و مثلاً خود شما بصورت انفرادی چند لیتر آب استفاده کرده اید.

هر عددی که بدست می آید، اطلاعات مهمی را در مورد مصرف آب به شما منتقل می کنند، ولی اعداد و ارقام بدست آمده، همه اطلاعات نیست و در واقع ناقص است.

واقعیت این است که مصرف آب شهروندان جهان چیزی بسیار فراتر از حد معمول است، به واقعیت های ذیل در خصوص محاسبه ردپای محیط زیستی خود در مصرف آب توجه کنید، مسلماً برای مقدار آبی که مصرف میکنید صورت حساب ماهانه دارید و در آن مقدار آب مصرفی بر حسب لیتر یا متر مکعب ذکر شده است.

ولی این صورت حساب به شما نمی گوید که چگونه از آب استفاده کرده اید و فقط مقدار مصرف کل را نشان می دهد.

برای اینکه بخوبی متوجه شوید که برای هر نوع خدمت یا کالا چه مقدار آب مصرف کرده اید به جدول ذیل(1) توجه کنید:

شدت مصرف آب در خدمات عمومی و خانوادگی:

 

جدول 1 شدت مصرف آب در کالاها و خدمات عمومی:

 

برای فلاش تانک توالت، شستن دستها، حمام و سایر فعالیت های روزانه خود، از جدول یک استفاده کنید و به منظور محاسبه مقدار آب استفاده شده اعداد جدول یک در مصرف آب روزانه یا ماهانه، ضرب نمائید.

فرض کنید در هر روز ده دقیقه حمام می روید، محاسبه مقدار آب به قرار ذیل است:

لیتر آب مصرفی 190 = دقیقه 10 X دقیقه/لیتر19برای حمام

چهار بار  استفاده از توالت مساوی است با: لیتر60 = فلاش/لیتر 15X 4

استفاده از شیر آب برای 5 نفر مساوی است با: لیتر20 = دقیقه/لیتر 4X 5

شستن ظرفها برای ده دقیقه مساوی است با:لیتر110= دقیقه/لیتر 11X 10

یا بصورت میانگین برای شستن لباسهایتان 1/7 ماشین را پر از آب می کنید:

لیتر 30= پرکردن/لیتر 208x 1/7 دقیقه.

روزانه 86 لیتر برای چکه کردن شیرها در نظر بگیرید، سپس همه اعداد فوق را با هم جمع کنید،بدین ترتیب ، شما روزانه به مقدار 500 لیتر آب در خانه مصرف می کنید.

برای محاسبه آب استفاده شده در کشاورزی و بخش های صنعتی در رابطع با کالاها و خدماتی را که شما می خرید، می دانید که تولید هر نوع کالائی به مصرف فراوان آب نیاز دارد، لذا، از جدول 2 استفاده کنید.

کالاها و خدماتی که شما استفاده می کنید، متنوع است، انرژی غذائی، انرژِی از سوخت های فسیلی برای تهیه برق و همه محصولات کشاورزی و کالای صنعتی مورد استفاده شما، مستلزم استفاده از آب  فراوان است.

بعنوان مثال: برای رشد محصولات غذائی و یا تولید کاغذ و سایر، نیازمند استفاده از آب میباشید. فرض کنید برای صبحانه به یک تخم مرغ نیاز دارید، باید بدانید که برای تهیه این تخم مرغ به میزان 454 لیتر آب مورد استفاده قرار گرفته است و یا برای 1/4/ لیتر شیر به مقدار 62 لیتر آب نیاز است.

برای 0.25کیلوگرم گوشت به میزان(41500 0.25x) لیتر آب مصرف میشود(10125لیتر).

برای تهیه 0.25 کیلو گرم برنج، نیز به ترتیب فوق (5000x 0.25)) مقدار 1250 لیتر آب مورد استفاده قرار گرفته است.

اگر همه موارد فوق را جمع کنید به عدد 16814 لیتر مصرف آب در استفاده کالای فوق که برای یک روز یا یک بار اتفاق می افتد ، می رسید و تازه این مقدار مصرف رژیم بالانس شده ای نیست و شما علاوه بر موارد فوق اگر 0.75 کیلوگرم کاغذ هم مصرف کنید(23400* 0.75) به مقدار 17550 لیتر آب نیز نیاز دارید.

لذا، محاسبه ردپای محیط زیستی شما در مصرف آب برای همه کالاها و خدماتی که استفاده می کنید فوق العاده مشکل است.

 

 

جدول سه شدت مصرف آب را برای بعضی از کالاها نشان می دهد.

شدت مصرف آب برای بعضی از کالاها و خدمات محیط زیستی

 

جدول فوق مقدار مصرف آب را برای تولید یک دلار کالا در بخش های مختلف عمدتاً در کشورهای پیش رفته صنعتی(امریکا) را نشان می دهد.

مقادیر درج شده در جدول شدت مصرف آب نام دارند و با استفاده جداول ورودی و خروجی آب برای تهیه محصولات استخراج گردیده است.

با استفاده از شدت مصرف آب همراه با اطلاعات مربوط  به هزینه خرید آب، مقدار مصرف آب بصورت غیر مستقیم،قابل محاسبه است.

بعنوان مثال: اگر قیمت یک گوشی تلفن 100 دلار باشد در حدود 79 لیتر آب برای تولید آن مصرف شده است( لیتر 79 = دلار/لیتر 0.79*100 دلار قیمت تلفن).

برای محاسبه مصرف کل آب که شامل مصرف شخصی و خانوادگی بعلاوه مصرف آب در تولید محصولاتی را که شما می خرید، می توانید، با جمع همه مصارف، مصرف روزانه آب خود را محاسبه کنید.

این مقدار آب که در یک کشور اروپائی معادل 34864 لیتر/روز، می شود بقرار ذیل است:

(لیتر مصرف روزانه آب 34864 = 17551 + مصرف آب در تهیه محصولات 16814 + 500 لیتر مصرف خانواده یک نفره)

مقدار بدست آمده فوق مصرف یک روز آب یک شهروند در کشورهای پیش رفته صنعتی(امریکا) است. البته این مقدار در کشورهائی که صاحب استاندارد نبوده و در مصرف آب زیاده روی می کنند چندین برابر بیشتر است.

 

تفسیر ردپای اکولوژِکی شما در مصرف آب:

اگر بخواهیم مقدار آب مصرفی را با مقدار آبی که در سال 2000 در یک کشور صنعتی پیش رفته مصرف شده است، مورد مقایسه قرار دهیم، به موارد ذیل مواجه می شویم، بر اساس بازرسیهای زمین شناختی، ایلات متحده امریکا به مقدار 408 میلیارد گالن در روز در سال 2000 برداشت آب داشت.

این مقدار آب مورد استفاده285.3 میلیون نفر قرار گرفت، سرانه مصرف برای هر نفر روزانه 5413 لیتر می شود.

(5413 = نفر 10⁶ * 285.3 / روز/ gal 10⁹ x 408 x گالن/لیتر 78/3)

اگر دقت نمائید این میزان بسیار کمتر از میزانی است که در محاسبات فوق آمده است.

علت اساسی این امر آن است که محاسبات مسئولین آبرسانی ایالات متحده بر اساس آبهای برداشتی و استخراج شده از چاهها و شهرها بوده است، در صورتیکه در محاسبات مربوط به ردپای اکولوژیکی میزان آب مصرفی برای تهیه محصولات کشاورزی و سایر موارد صنعتی نیز مد نظر قرار میگیرد.

بر اساس اطلاعات سازمان کشاورزی و غذائی ایالات متحده، فقط 5 درصد مناطق کشاورزی امریکا آبیاری می شود.

آبی که برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد، آب برداشتی یا استحصال شده (withdrawal) نام دارد، ولی تخمین مصرف توسط بازرسهای زمین شناسی ایلات متحده نزولات جوی را که شامل 95% آبیاری کشاورزی را تشکیل می دهد، در محاسبات لحاظ نکرده اند. آبیاری برای رشد درختان را هم در نظر نگرفته اند.

اجازه دهید متراژ زمینهای مورد نیاز برای جمع آوری آب را نیز محاسبه کنیم.

بعنوان مثال: بر اساس محاسبات ردپای اکولوژیک در مصرف آب، هر نفر سالیانه به میزان 12.7 میلیون لیتر آب مصرف می نماید.

برای تبدیل مصرف سالیانه آب می توانید آنرا به فوت جریب که یک جریب آب معادل 1232.6 متر مکعب آب است برگردانید.

یک جریب معادل1233481.84 لیتر است.

برای مثال: 12.7 میلیون لیتر آب به مقدار 10.3 فوت جریب می شود.

(فوت جریب 10.3 = فوت جریب/لیتر 1233482 / لیتر12725360)

بستگی به اینکه شما در کدام زیست بوم زندگی می کنید و بر اساس بارشهای سالیانه به اینچ یا میلی متر، می توانید میزان زمین های مورد نیاز برای جمع آوری نزولات جوی را محاسبه کنید.

بعنوان مثال: اگر شما در زیست بومی زندگی می کنید که میزان نزولات جوی آن 45 اینچ است، ابتدا آنرا به فوت تبدیل کنید،(3.75 = 45.12) که می شود3.75 فوت و سپس مقدار فوت جریب بدست آمده از محاسبه فوق را (10.3) به مقدار نزولات جوی زیست بوم خود3.75تقسیم نمائید تا مقدار و متراژ مربع مورد نیاز برای جمع آوری آبهای مصرفی شما بدست آید.2.74 =3.75  ÷ 10.3)

بدین ترتیب شما به متراژ 2.74 جریب زمین احتیاج دارید تا مقدار 12.7 میلیون لیتر آب را در زیست بوم خود به دام اندازید.

با توجه به محاسبات فوق شما می توانید مساحت و پهنک(area) ردپای محیط زیستی خود در آب را کاهش دهید.

ساده ترین راه برای انجام این مهم، کاهش مصرف گوشت است.

با کاهش مصرف گوشت، کاهش مصرف آب بنحو گسترده ای میسر گشته و پهنای باند محیط زیستی شما در مصرف آب نیز بطور قابل قبولی کاهش می یابد.

هر گونه تبدیلی در مصرف گوشت، از گوشت گاو به مرغ، از مرغ به گیاه، فرآیندی خوش آیند بوده ،  کاهش مصرف آب،  و متراژ زمین برای بدام اندازی آب (water) تحقق مییابد.